Artykuł pochodzi z wydania: Lipiec-Sierpień 2025
Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków to unikalny w skali kraju projekt. System ten wpisuje się w kontekst transformacji energetycznej kraju i realizacji zobowiązań międzynarodowych w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych.
Głównym celem Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (dalej: CEEB) jest wspieranie walki z zanieczyszczeniem powietrza w Polsce. To jednak nie tylko rejestr źródeł emisji, ale zaawansowany ekosystem, który składa się z wielu współpracujących ze sobą modułów. Jako pierwszy kompleksowy system inwentaryzacji źródeł ciepła o mocy nominalnej poniżej 1 MW CEEB dostarcza danych niezbędnych do efektywnego planowania i realizacji działań na rzecz poprawy jakości powietrza.
Architektura systemu
Podstawowym elementem jest centralna baza danych, pełniąca funkcję repozytorium informacji o źródłach ciepła i spalania paliw w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych.
Architektura modularna obejmuje komponenty takie jak:
- Moduł deklaracji – umożliwia właścicielom i zarządcom budynków zgłaszanie informacji o wykorzystywanych źródłach ciepła za pomocą intuicyjnych formularzy elektronicznych.
- Moduł kontroli środowiskowej – służy do gromadzenia i analizy danych z przeprowadzanych kontroli środowiskowych oraz wspiera pracę gminnych kontrolerów środowiskowych.
- Moduł inwentaryzacji – umożliwia szczegółową dokumentację parametrów technicznych budynków oraz wykorzystywanych w nich źródeł ciepła.
- Moduł przeglądów kominiarskich – integruje elektroniczne protokoły z przeglądów kominiarskich, zapewnia systematyczną aktualizację informacji o stanie technicznym przewodów kominowych i urządzeń grzewczych.
- Moduł finansowy – gromadzi informacje o udzielanym wsparciu finansowym na termomodernizację i wymianę źródeł ciepła oraz o świadczeniach socjalnych związanych z ubóstwem energetycznym.
- Moduł analityczno-raportowy – centrum systemu z perspektywy decyzyjnej, umożliwia generowanie szczegółowych zestawień i analiz na podstawie zgromadzonych danych.
Moduły te przeznaczone są dla różnych grup użytkowników:
- obywateli – system umożliwia składanie deklaracji za pomocą intuicyjnego formularza, zamawianie przeglądów przewodów kominowych i inwentaryzacji budynków oraz zapewnia dostęp do informacji o programach wsparcia;
- przedsiębiorców – moduł skierowany do tej grupy wspiera codzienną pracę, efektywne dokumentowanie wykonanych usług oraz poszerza dostęp do potencjalnych klientów;
- administracji – dane gromadzone w systemie dostarczają kompleksowych informacji, które wspierają podejmowanie decyzji w zakresie kreowania polityki niskoemisyjnej na szczeblach lokalnym i krajowym. System zapewnia wsparcie w realizacji obowiązków wynikających z przestrzegania uchwał antysmogowych i programów ochrony powietrza. Jest to efektywne narzędzie do planowania i monitorowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza.
Taka architektura zapewnia elastyczność systemu. Umożliwia także jego rozbudowę o nowe funkcje w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby użytkowników i regulacje prawne.
Innowacyjne rozwiązania
CEEB wykorzystuje nowoczesne technologie chmurowe. Zapewniają one wysoką dostępność, wydajność i bezpieczeństwo systemu. Zastosowane podejście API-first umożliwia integrację z innymi systemami administracji publicznej oraz rozwiązaniami zewnętrznymi.
Kluczowe rozwiązania techniczne obejmują: portal internetowy zapewniający intuicyjny interfejs dostosowany do potrzeb różnych grup użytkowników; aplikację mobilną umożliwiającą pracę w terenie; terminale PDA, czyli specjalistyczne urządzenia przekazane gminom, wyposażone w moduły łączności LTE i drukarki mobilne; moduł GIS (System Informacji Geograficznej), który zapewnia wizualizację danych na mapach i analizy przestrzenne; rozbudowany system uprawnień gwarantujący bezpieczny dostęp do danych zgodnie z przepisami ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (rodo; DzUrz UE L 119 z 4.5.2016).
System został zaprojektowany z myślą o dostępności cyfrowej. Spełnia wymagania WCAG 2.1, dzięki czemu korzystać mogą z niego osoby z niepełnosprawnościami.
W stronę inteligentnych analiz
Jedną z kluczowych wartości systemu CEEB jest jego potencjał analityczny. Zgromadzone dane umożliwiają prowadzenie analiz, które zapewniają nieocenione wsparcie dla procesów decyzyjnych związanych z ochroną powietrza.
Możliwości analityczne systemu obejmują analizy przestrzenne, korelacyjne oraz efektywności programów wsparcia. W przypadku tych pierwszych możliwa jest identyfikacja obszarów o największej koncentracji nieekologicznych źródeł ciepła. Ta druga zaś pozwala na badanie zależności między rodzajem ogrzewania a jakością powietrza. Trzeci typ natomiast umożliwia ocenę skuteczności różnych form dofinansowania wymiany źródeł ciepła.
Dane zgromadzone w CEEB umożliwiają tworzenie precyzyjnych map ciepła, które ułatwiają identyfikację obszarów wymagających np. priorytetowej interwencji. Pozwala to na optymalne alokowanie środków publicznych na programy wymiany źródeł ciepła i termomodernizacji.
System CEEB nie jest projektem zamkniętym. Przeciwnie, znajduje się w fazie rozwoju. Planowane jego kierunki koncentrują się przede wszystkim na rozbudowie warstw analitycznej i integracyjnej.
[…]
Anna Iwaniec
Autorka jest główną specjalistką w Wydziale ds. Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków w Departamencie Usług Cyfrowych Głównego Urzędu Nadzoru Na dole zakładki Dla Urzędnika umieszczono instrukcję logowania, statystyki z działania Budowlanego.
